تهیه خوراک پلت برای دام، پرندگان و آبزیان در صنعت دامپروری، علاوه بر تضمین سلامت حیوانات، می‌تواند از نظر اقتصادی نیز برای دامپروران سود بسیار زیادی داشته باشد. در فرآیند پلت کردن خوراک دام و طیور، تغییرات فیزیکی و شیمیایی مختلفی بر مواد غذایی اعمال می شود تا ارزش غذایی خوراک افزایش یافته و رشد حیوانات را تضمین نماید. بدین صورت بازدهی خوراک تهیه شده نیز افزایش پیدا کرده و از پرداخت هزینه‌های گزاف جهت تامین مواد غذایی مغذی مورد نیاز برای دام و طیور جلوگیری می‌شود.
برای ساخت پلت نیاز به دستگاه‌ها و ماشین آلات صنعتی باکیفیت است. از مهمترین آنها می توان به دستگاه پلت اشاره نمود.
خوراک پلت چیست؟
در پلت کردن خوراک دام و طیور، تمامی مواد غذایی مغذی و مورد نیاز را آسیاب کرده، با یکدیگر مخلوط می‌کنند و با استفاده از دستگاه پلت ساز، آن را به اشکال مختلف در قطعات کوچک در می‌آورند تا حیوانات بتوانند آن را به آسانی مصرف کنند. خوراک یکی از فاکتورهای اصلی و بسیار تاثیرگذار بر وضعیت سلامت و راندمان دام، طیور و آبزیان محسوب می‌شود؛ به همین دلیل باید مقدار مواد مغذی و بهداشتی بودن آن به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته و کنترل شود.
پلت کردن خوراک حیوانات یکی از روش‌های بسیار موثر جهت تهیه خوراک مفید، مقوی و قابل هضم برای دام به شمار می‌رود که به دامداران کمک می‌کند مواد غذایی مورد نیاز حیوان را به نسبت لازم با یکدیگر مخلوط کرده و از آلوده شدن آنها به میکروب‌ها جلوگیری کند. بسیاری از دام‌ها یا پرندگان ممکن است برخی مواد غذایی را جدا کرده و نخورند، به همین دلیل پلت کردن خوراک امکان جداسازی مواد غذایی را از دام‌ها گرفته و تمامی مواد غذایی مورد نیاز را در اختیار بدن دام یا پرنده قرار می‌دهد. خوراک پلت مزایای بسیار زیادی برای دام و دامداران به همراه دارد، به همین دلیل این روش تهیه خوراک طرفداران بسیاری پیدا کرده است.
آشنایی با مراحل تولید پلت خوراک دام
پلت کردن خوراک دام شامل چندین مرحله بوده و توسط دستگاه پلت ساز انجام می‌شود. این مراحل شامل موارد زیر می‌شوند:
- آسیاب کردن مواد غذایی: در مرحله اول، ابتدا باید مواد غذایی اولیه را آسیاب نموده و به صورت پودری درآیند. بدین صورت سطح تماس مواد افزایش یافته و به راحتی می‌توانند با یکدیگر مخلوط شوند.
- مخلوط کردن مواد آسیاب شده: پس از آسیاب کردن، مواد پودری به وسیله دستگاه میکسر با یکدیگر کاملا ترکیب شده و یک مخلوط همگن و یکنواخت بدست می‌آید. در این مرحله شما می‌توانید مواد افزودنی و مکمل‌های مختلف همچون ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب و … را به مخلوط اضافه کنید.
- پخت خوراک مخلوط شده: مواد غذایی پس از مخلوط شدن به دستگاه کاندیشنر موارد می‌شود تا با قرار گرفتن در معرض بخار آب با دمای 70 تا 80 درجه سانتی‌گراد، علاوه بر پختن مواد غذایی، نشاسته خوراک به حالت ژلاتینی درآمده و با حالت چسبندگی خود ذرات خوراک را به یکدیگر بچسباند. بدین صورت به راحتی می‌توان مواد غذایی را پلت کرد.
- پلت کردن مواد غذایی: اصلی‌ترین مرحله در فرآیند تهیه خوراک دام و طیور، پلت کردن مواد غذایی است. در این مرحله مواد غذایی مخلوط و پخته شدن به داخل دستگاه پلت ساز وارد شده و به دلیل داشتن حالت ژلاتینی، با عبور از قطعه دای و وارد شدن فشار از طریق غلتک‌ها، مواد به یکدیگر می‌چسبند و با ابعاد مشخص به صورت فشرده از دستگاه خارج می‌شوند.
قطعه دای در دستگاه پلت ساز، دارای سوراخ‌های متعددی است که می‌توانند ابعاد، اندازه و شکل متفاوتی داشته باشند. همانطور که گفتیم دستگاه مورد استفاده جهت پلت کردن خوراک دام، طیور و پرندگان دستگاه پلت ساز است که می‌تواند انواع گوناگونی داشته و در موارد مختلف به کار برده شوند.
جهت آشنایی و خرید دستگاه پلت ساز، می‌توانید به صفحه مرتبط با آن مراجعه نمایید. - سرد و خشک کردن پلت‌ها:پلت‌ها پس از خارج شدن از دستگاه پلت‌ساز، باید سرد شده و خشک شوند تا بتوان به راحتی آنها را بسته‌بندی نمود و به مکان دیگر منتقل کرد.
- الک کردن پلت‌های سرد شده: خوراک پلت پس از سرد شدن از الک عبور کرده و گرد و غبار و قطعات شکسته آن جدا می‌شوند تا کیفیت محصول نهایی فزایش یابد.
پلت کردن خوراک دام چه مزایایی دارد؟
- همگن کردن خوراک و عدم امکان انتخاب مواد غذایی توسط دام
- بهبود طعم خوراک و بافت آن
- امکان افزودن مواد مغذی، داروها و مکمل‌های لازم به خوراک
- از بین رفتن عوامل بیماری‌زا مختلف و جلوگیری از آلوده شدن مواد غذایی
- افزایش ماندگاری خوراک
- امکان جابجایی، حمل و نقل و ذخیره خوراک به آسانی
- جلوگیری از هدر رفتن خوراک
- هضم بهتر و آسان‌تر مواد غذایی
- افزایش وزن حیوان و راندمان خوراک
- بهبود رشد حیوان و کیفیت گوشت یا سایر محصولات
جهت تولید خوراک پلت از چه موادی استفاده می‌شود؟
موادی که برای ساخت پلت مورد استفاده قرار می‌گیرند، مواد مغذی، مفید و سرشار از انرژی هستند تا بتوانند به خوبی رشد و تقویت دام و طیور را تضمین کرده و تاثیر بسزایی در سلامت حیوان داشته باشند. این مواد شامل موارد زیر می‌شوند:
- گندم
- سویا
- ذرت
- صدف
- پودر استخوان و گوشت
- پودر ماهی
- مواد معدنی
- ضایعات مرغی
- چربی و روغن
- پروتئین
- کلسیم
- انواع فیبر
- انواع اسید آمینه مانند لیزین، ترئونین، متیونین
ویژگی‌های یک خوراک پلت با کیفیت
فاکتورهای مختلفی وجود دارند که بر کیفیت خوراک پلت شده تاثیر گذارند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- کیفیت مواد اولیه
- نحوه و میزان آسیاب مواد
- میزان مخلوط شدن مواد
- وضعیت فشرده‌سازی خوراک
- نحوه خنک‌سازی پلت
- میزان رطوبت خوراک
- شرایط و نحوه نگهداری از خوراک
خوراک پلت شده با کیفیت از ویژگی‌های مشخصی برخوردار است که در صورت اطلاع داشتن از این ویژگی‌ها، می‌توانید از کیفیت و شرایط خوراک پلت خود اطمینان حاصل کنید. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:
- داشتن بوی مطبوع
- دارای رطوبت پایین
- رنگ مناسب
- هم‌اندازه و یکدست بودن پلت‌ها
- داشتن استحکام و قوام مناسب
- سطح پلت‌ها باید صیقلی و بدون ترک باشد
- داشتن اندازه مناسب
- محکم بودن پلت و عدم شکستن هنگام جابجایی
در صورتی که خوراک پلت شما ویژگی‌های بالا را دارا باشد، می‌توانید با خاطری آسوده آن را در اختیار دام‌های خود بگذارید.